Tarih ve Arkeoloji Serisi

1) Didake: En Eski Hristiyan İbadet Kılavuzu

İlk yüzyılın Hristiyanları nasıl ibadet ediyordu? Rab’bin Sofrası’nı nasıl kutluyorlardı? Hangi duaları okuyorlardı? Cemaat üyeleri ne tür kurallara ve uygulamalara tabi tutuluyordu? Eminim ki, bu sorular her araştırmacı gibi sizin de dikkatinizi ve merakınızı çekmiştir. Grekçede “öğretiş” anlamına gelen ve tam adı “Oniki Havarinin Öğretişi” olan Didake eseri, M.S. 70-100 yılları arasında, belki de Antakya yakınlarında olduğu düşünülen bir kilise cemaati tarafından yazılmıştır. Bu eser günümüze ulaşmış en eski Hristiyan ilmihal ve ibadet kılavuzu olarak kabul edilir. Peki bu kılavuz ilk kiliselerin ibadeti ve dini hayatına ne tür bir ışık tutmaktadır? Dilerseniz, hep beraber keşfedelim!

2) Tevrat Döneminde Günlük Hayat

3000 yıl öncesine ait bir dünyayı yansıttığından dolayı bazen Tevrat metnini okuduğumuzda kafamız karışabilir. İnsanın kafasında birçok soru oluşmaya başlar: Eski Antlaşma’da Tanrı köleliği mi destekliyordu? Kadınlar haklarından mahrum mu ediliyordu? Tevrat’taki törensel ve temizlik yasalarının anlamı neydi ve neden yapılıyorlardı? Eski Antlaşma dönemi dünyasını sosyal, siyasi, kültürel, maddi ve dini boyutlarıyla ele aldığımız bu eser, o dönemi daha iyi kavramanıza yardımcı olacak, böylece birçok kafa kurcalayan kavram ve ayeti de daha anlaşılır kılacaktır!

3) Hristiyan Türkler

Hristiyan Türk. Aşina olmadığımız bir kavram değil mi? Kimilerine göre gerçeklikten uzak bir kavram. Fakat tarih bize bunun aksini göstermektedir. Çuvaşlar, Yakutlar, Batı Kumanlar, Peçenekler, Karamanlılar, Gagavuzlar tarihte Hristiyanlığı benimseyen Türk kavimleri olarak yerlerini almışlardır. Bunların çoğu Ortodoks, bir kısmı da Katolik ve Protestan olmuştur. Hristiyan Türklerin hikâyeleri elemler ve zulümler ile doludur. Ama çoğu İsa Mesih’e bağladığı sevgi ve umut sayesinde zulümleri cesaretle göğüslemiş ve ölümün çehresinde ilahi bir sevinç tadabilmiştir. Bu eserde Hristiyanlık inancını seçmiş ve özellikle Ortodoks Kilisesi bünyesinde iman şehidi veya aziz ilan edilmiş şahısların kısa biyografileri ele alınmıştır.

4) Birinci Yüzyıl Anadolu Kiliseleri

Günümüzde “Kilise” kelimesini kullandığımızda mozaik, ikona, sanat tasvirleri barındıran, çan kuleli, haçlı binalar gelir aklımıza. Fakat Grekçe “Ekklesia” (ἐκκλησία) kelimesinin anlamı “Bina” değil “Cemaat” demektir. Dolayısıyla İncil’de geçen kilise kelimesini bu bağlamda anlamamız gerekir. Hristiyanlık tarihinin ilk 300 yılı boyunca Hristiyanlar zulüm görmeleri ve pagan ilahlara adanmış kamu binalarında toplanmayı reddetmeleri nedeniyle, ibadet için evleri kullanırlardı. Peki, Anadolu topraklarında oluşan bu birinci yüzyıl cemaatlerinin hikâyeleri nedir ve geriye ne tür izler bırakmışlardır? Zaman tüneline girip geçmişi keşfetmeye hazır mısınız?

5) Ekümenik Konsiller

Hepimiz az ya da çok Anadolu’da gerçekleşen Ekümenik Konsiller hakkında bir şeyler duymuşuzdur. İznik Konsili, halen günümüzde birçokları tarafından Hristiyanlık tarihinin önemli köşe taşlarından biri olarak kabul edilir. Peki bu Ekümenik Konsiller hangileridir? Neden önemlidir? Burada neler tartışılmıştır? İncil’in içeriği ve Teslis (Üçlü Birlik) gibi kavramlar bu konsillerde kararlaştırılıp sonradan mı Hristiyan inancına dahil edilmiştir? Bu ve benzeri soruların cevabı ilginizi çekiyorsa bu eseri ilgiyle okuyacaksınız.

6) İsa Mesih ve Arkeoloji

Günümüzde, İncil’i okuyan herkes İsa’nın ölümü ve dirilişi ile ilgili bir takım bilgiler edinir. Peki, acaba bu bilgiler doğru mudur? İsa gerçekten Vali Pilatus’un döneminde idam edilmiş midir? Hristiyanlar başlangıçtan beri İsa’ya bir ilah olarak tapmışlar mıdır? Günümüzde İsa ile ilgili birçok iddia vardır. Kimi der ki, hiç var olmamıştır ve aslında bir mittir. Kimi der ki, İsa haçta ölmemiştir. Kimi de İsa figürünün, Horus ve Mitra gibi eski mitolojik kahramanların bir kopyası olduğunu savunur. Doğrusu nedir? Bu eserde İsa’nın yaşadığı dönemden kalan arkeolojik bulgulara ve İncil dışı tarihi belgelere göz atarak İsa Mesih’in tarihselliğini ve hayata etkisini anlamaya çalışacağız.

7) Yaratılış ve Tarih

"Yaratılış kitabının ilk 11 bölümünde geçen ayetlerin çoğu Sümer dönemine ait tabletler ile tesadüfi diyemeyeceğimiz bir şekilde benzerlikler göstermektedir. Bu metinler karşılaştırıldığında benzerliklerin görülmemesi mümkün değildir. Peki bu benzerlikler acaba neye işaret ediyor? Tevrat’taki bu anlatılar gerçekten de Sümerler gibi İbranilerden daha eski olan medeniyetlerin mitlerinden ve anlatılarından esinlenmiş veya kopyalanmış hikâyeler midir? Tarihi bir geçerlilikleri var mıdır? Tevrat güvenilir bir tarihi kaynak ve “Tanrı Kelamı” olmaktan ziyade bir mitoloji koleksiyonu mudur? Haydi, gelin birlikte bu soruların cevaplarını keşfedelim…

8) Kilise Babaları

Kilise Babaları veya diğer adıyla Kilise Pederleri, Hristiyanlık tarihi ve ilahiyatına önemli katkılarda bulunmuş, inancı sapkınlıklara karşı müdafaa etmiş ve Hristiyan öğretisini ilk yüzyıllarda muhafaza etmiş olan ilahiyatçılar veya piskoposlardır. Kilise Babaları tüm Hristiyan alemi ve mezhepleri tarafından saygıyla anılan ve örnek alınan bireylerdir. Bu eserimizde Hristiyanlık tarihinde bulunan bütün Kilise Babalarının hayatını ele alamadıysak da öne çıkan belli başlı isimlere yer verdik. Hayatlarının okuyuculara bereket olması dileğiyle…

9) Mısır’dan Çıkış ve Kenan Fetihleri

Günümüzde Musa’nın Tevrat yazarlığını reddeden ve Mısır’dan Çıkış anlatısının bir peri masalından ibaret olduğunu söyleyen yazarlar çoğalmaya başladı. Örneğin, Tel-Aviv Üniversitesi profesörü Finklestein’in iddialarına göre İbraniler hiçbir zaman Mısır’da bulunmamışlardır; 11. yüzyılda çok tanrılı Kenanlılardan ayrılarak kendi kavimlerini kurmuşlar ve nihayetinde kendilerini meşrulaştırmak için Tevrat’ı Babil sürgünü (M.Ö. 6. yüzyıl) sırasında yazmışlardır. Peki acaba bu iddialar doğru mudur? Aksini ispatlayabilecek deliller mevcut mudur? Mısır’dan çıkış, tarihi bir olay mıdır, yoksa kurgulanmış bir masal mıdır? Tevrat’ı Musa mı yoksa bir başkası mı yazmıştır? Bu ve benzeri soruları ele alacağımız bu eseri oldukça faydalı ve aydınlatıcı bulacaksınız.